The country of thousand hills

De dag dat ik aan kom in Rwanda heerst er een donker grijze wolk over mij. En in mij. En in Kigali. Het is grauw en het regent. En na het afscheid van Dave in Kenia vind ik het moeilijk om alleen in Afrika te zijn. Ik voel me verdrietig en wil naar huis.

Op deze zelfde dag ontmoet ik Engelsman John. We kletsen wat, drinken een kopje koffie in de stad en maken er een slow day van. Het zonnetje begint weer een beetje te schijnen. In mij en in Kigali. We kiezen voor een dagje zwembad en hangmat in een fancy hotel en eten en drinken later in een Afrikaanse tent zonder licht.

Samen besluiten we door te reizen naar Kibuye. Wat is Rwanda goed georganiseerd. Het busstation is chaotisch, maar ik krijg een busticket, een zitplaats, we vertrekken volgens schema en de wegen zijn goed. De mensen zijn behulpzaam, eerlijk en maken graag een praatje met me in de bus. Al snel merk ik dat ik me in weinig landen in Afrika zo veilig heb gevoeld als in Rwanda. John zegt typerend: 'Als ik iemand lachend en pratend op mij af zie lopen met een machette in zijn hand (en dat zie je hier regelmatig, omdat mensen daarmee op het land werken), vraag ik me eerder af of ze me uit lachen of aan willen vallen.' Het is hier schoon en vredig. Toen ik het vliegveld wilde verlaten, werd ik terug geroepen om eerst mijn plastic tasje weg te gooien. Plastic tasjes zijn hier verboden. Een land naar mijn hart.

De busreis is prachtig en ontspannen. We reizen door de bergen. En ik geniet van al het groen om me heen. Groen van de koffie- en thee plantages, groen van de velden vol bananenbomen en groen van de oneindige bergen. Had ik de bergen al genoemd?! Ondertussen zie ik om de vijftien minuten een bordje langs de weg met een verwijzing naar een genocide herdenkingsplek. Wat is het moeilijk voor te stellen dat tweeëntwintig jaar geleden dit land in puin lag. En wat is het bewonderenswaardig hoe dit land is opgekrabbeld en naar mijn idee een voorbeeld functie zou mogen zijn voor veel andere Afrikaanse landen.

Kibuye ligt aan Lake Kivu, waar we een mooi boottochtje maken. We worden omringd door Rwanda en Congo en kleine eilandjes om ons heen. Ik kijk gefascineerd en een beetje ontdaan naar het silhouet van Congolese bergen aan de horizon. Wat schijnt dat een machtig mooi land te zijn, maar wat schijnt er daar een onrust te heersen over de macht. Ik zwem een rondje om één van de eilanden die we passeren en geniet van de pracht en vredigheid om mij heen. Samen met wat reisgenoten hebben we een ontspannen tijd in Kibuye met een picknick, een borrel en een duik in het water en de spectaculaire zonsondergang aan het meer.

John en ik reizen verder naar het zuiden, naar Nyungwe national park. Veel bergen, betekent veel bochten, betekent veel auto ziek. Na de bus gaan we verder op mijn favo boda boda. Veel wind en lekker scheuren langs de theeplantages. We slapen in een typisch Afrikaans hotel met alleen de basics en voor de douche moet je even bellen, zodat de waterpomp wordt aangezet. We hebben een balkonnetje met uitzicht over town, waar we geamuseerd het Afrikaanse leven observeren. Dit bestaat uit wat kleine marktkraampjes, een groepje wegwerkers dat meer stil staat dan werkt, kletsende vrouwen op de stoep, een omgevallen truck langs de weg, huppelende kids en een brullende geit. Het leven gaat hier niet zo snel. Vol verwondering kijken mensen naar ons, terwijl ik vol verwondering naar hen kijk. Ik weet dat Afrikanen alles op hun hoofd dragen, zelfs hun rugtas. Maar toch verbaas ik mij elke keer weer, als ik mensen met een paraplu, een schoffel, een handtas of stenen op hun hoofd zie langs komen.

In Nyungwe national park gaan we op zoek naar onze closest relatives, de chimpansees. We wandelen door het prachtige regenwoud, wat er door de dauw en mist sprookjesachtig of spookachtig uitziet. Het geritsel in de oneindig hoge bomen verraadt dat de chimpansees hier zijn. Chimpansees zijn niet bepaald verlegen. En als we ze spotten zien we ze lekker chillen of swingen in de bomen. Om een beter zicht te hebben klimmen wij ons met handen en voeten een weg naar boven de berg op. En alsof de chimps me willen pesten, springen en swingen zij zich binnen no time een weg naar beneden. En kan ik me op handen en voeten en billen ook weer een weg naar beneden glijden. Het is onwerkelijk om de chimps zo dicht om ons heen te zien en te horen. De geluiden die ze maken om met elkaar te communiceren vind ik nog het meest indrukwekkend. Elke keer als ze beginnen te chimp kletsen hoor en voel ik hoe ik omringd ben door chimps en regenwoud. Ik sta er midden in.

We vervolgen onze groene weg terug naar Kibuye vanwaar we de boot naar Gisenyi nemen. Hier kunnen ze nog wel wat aan de organisatiestructuur doen. Terwijl ik mij een weg baan door de chaos en drukte om de boot op te komen, vraag ik me af of ik de boot eigenlijk wel op wil. Van de eerste en tweede klas plekken en een restaurant en bar, zoals internet zo leuk vermeldde, is geen sprake. Tenzij je het kratje bier mee rekent waar ik de hele boottocht met mijn kont op zit. Het is op zijn Afrikaanse proppen en stapelen geblazen. En zo komen we drie uur later in de haven van Gisenyi aan.

Op een grijze grauwe dag besluit John in Gisenyi naar de VIP kapper te gaan. En als het vervolgens met bakken uit de lucht komt laten we ons, tot groot vermaak van het kapperspersoneel, verwennen met een gratis 15 min massage stoel. Dit is nog eens VIP! 's Avonds storten we ons in het uitgaansleven, wat uit loopt op veel wijn en veel dansen. En waar ik na het optreden van een groepje topdansers het podium op geroepen word en mij alle hoeken van de dansvloer geshowd wordt.

De volgende dag begint met een katerige hoofdpijn. Maar de grootste pijn komt van het bericht dat mijn lieve oom Dirk is overleden. Ik merk nu dat ik me echt ver van huis begeef, ver weg van mijn lieve vrienden en familie. Ook al zijn zij in mijn hart heel dichtbij.

Ik begeef me de komende dagen ver van de bewoonde wereld. We gaan drie dagen fietsen, de Congo Nile trail. Rural Rwanda. De Congo Nile trail loopt langs het Kivu meer. Je kunt de route te voet afleggen of fietsen. Ik heb uiteindelijk beide gedaan, maar dan met de mountainbike aan de hand. Hier mogen mijn benen ervaren dat dit het land van duizend heuvels is. Maar dan wel hele mooie heuvels. Het is een indrukwekkend tocht. We hebben drie dagen lang zicht op het meer terwijl we door dorpjes en landbouw fietsen en zweten. Mensen zijn erg onder de indruk van ons. Als we pauze nemen voor water, een banaan en even uitzweten, loopt het hele dorp uit. Mensen gaan bij ons staan en blijven gerust naar ons kijken en staren tot we weer vertrekken. Zelfs oma (ik denk ruim 80) komt gekromd met haar stok de boel even checken. En als ze mij ziet geeft ze mij een knuffel links, een knuffel rechts en legt dan haar voorhoofd op de mijne. Bijzonder. Onderweg zijn de kinderen zo enthousiast door mee te rennen of je fiets te duwen. Ik heb nog nooit zoveel mzungu geroep gehoord. Ik zou graag eens met een Engelse leraar hier willen praten. De hele dag door hoor ik de kids 'goodmorning' roepen. Verder leert blijkbaar elk kind tegen een mzungu te zeggen: 'Give me money'. Ook regelmatig in de variant 'Give me my money' gehoord. Net als: 'What is your name' en de variant 'What is my name', alsof we in raadsels praten. Later begrijp ik dat de Franse lessen hier abrupt zijn ingeruild voor Engelse lessen, zonder dat er voldoende goed geschoolde Engelse leraren in het onderwijs zijn. We zijn niet zo goed voorbereid als dat we zouden moeten zijn en leven vooral op water, cola, bananen en gekke Afrikaanse snacks. Waardoor we nogal eens duizelig en zonder energie de heuvels op sjokken. We besluiten dat we meer eten nodig hebben en belanden zo in de dorpsrestaurantjes. Hier eten we beef en patotoes om weer op krachten te komen. De beef geef ik na twee happen meestal door aan John, waarna hij me vertelt dat ik waarschijnlijk net geitenlong gegeten heb. Terwijl wij binnen in een meestal pikkedonkere hut eten, staat de ingang van het restaurant vol met het halve dorp. Zo wisselen onze dagen zich af met heuvels op en heuvels af. Heuvels af zijn uiteraard mijn favoriet, waarbij we naar beneden vliegen. Totdat ik het op dag twee opeens ontzettend eng begin te vinden, zo snel als ik naar beneden schiet. Na een gespannen uurtje racen en hard in m'n remmen knijpen, komt John erachter dat mijn voor remmen het begeven hebben. Dat verklaart een hoop. Een geluk of een ongeluk is dat we de laatste 5 km volop bergop mogen en ik dus met mijn fiets aan de hand loop. Met vanuit de bosjes, berm en bergen uiteraard het aanmoedigende 'mzungu' geroep van de kids. En dan springt er een 6-jarig jongetje op mijn fiets af en pakt kordaat mijn fiets over. Zeker drie kilometer lang helpt hij mij en mijn fiets zwijgzaam de heuvel op. En wat is hij sterk en wat heeft hij me laten zweten! Bovenop de berg aangekomen delen we een colaatje en geef ik hem mijn overgebleven snacks.

Na drie dagen fietsen komen we weer aan in het fijne Kibuye. John reist vanaf hier weer verder en ik neem de tijd even bij te komen van deze indrukwekkend dagen. En via de WiFi lijn haal ik Nederland wat dichterbij me. Ik heb het de laatste tijd niet makkelijk gehad. Alleen in Afrika is een groot avontuur en ik kom mezelf elke dag weer tegen met al m'n ups en downs. Ik geniet van de fijne gesprekken met lieve vrienden en familie en van de zon afgewisseld met indrukwekkende onweersbuien.

Na Kibuye neem ik, samen met een Engels stel, de bus naar Musanze in het noorden. Het is een leuk plaatsje met een goede vibe waar ik me direct op mijn gemak voel. Musanze is omsingeld door vulkanen. Wat voor een mooi uitzicht zorgt. Ik kan het erg goed vinden met Dann en Kim en na een tijd samen te hebben doorgebracht noemen we elkaar onze nieuwe familie. We gaan samen naar het meer waar we een lazy lake day met picknick houden en gaan op stap in de Happy bar. Na onze luie dagen besluiten we vulkaan Bisoke van 3900 meter hoog te beklimmen. Dat wordt een lange, natte, modderige klim. Naar boven klimmen door het regenwoud is zwaar. Mijn schoenen zakken tot mijn enkels in de modder en zijn niet meer te herkennen. Boven aangekomen kom ik tot de teleurstellende conclusie dat het uitzicht bestaat uit grijze wolken die het meer bovenop de top verbergen. Met regen, nog meer modder en veel gelach glij ik mij hierna weer een weg naar beneden. Na een fijne tijd samen neem ik uiteindelijk afscheid van mijn nieuwe fam en reis ik terug naar Kigali. Hier geniet ik van mijn laatste dagen Rwanda. Ik ben van dit land gaan houden.

Dat ik van Rwanda ben gaan houden merk ik nog meer wanneer ik geroerd en geraakt door het Genocide Memorial Centre loop. Rwanda is een land van heuvels, bergen, bossen, meren, lachende kinderen, markten vol met mensen, drummers, dansers en creatievelingen. Maar nog maar 22 jaar geleden heeft de genocide een donkere schaduw over het land gelegd en de mensheid uit elkaar gerukt. De genocide heeft gezorgd voor de dood van meer dan een miljoen mensen. Vele families zijn volledig en op gruwelijke wijze uitgemoord zonder nog iemand achter te laten om hen te herinneren of hun dood te documenteren. De straten roken naar rottend vlees en honden aten het vlees van hun eigen baasjes. Rwanda was dood. Dit pikzwarte hoofdstuk in het Rwandese leven wordt getoond in het museum. Het gaat over het verleden en de toekomst. Het gaat over nachtmerries en dromen. Over angst en hoop. Een zwart hoofdstuk dat zal worden onthouden ter herinnering van de nabestaanden en om te focussen op een nieuwe toekomst. En in deze toekomst zegt Rwanda: we zijn één soort mens, we spreken één taal en we hebben samen één geschiedenis. Met waterige ogen loop ik door het museum, geraakt door de heftigheid en tegelijkertijd de schoonheid en kracht van dit land.

Ik ga Rwanda missen. Sommige landen geven mij een bepaald gevoel wat mij raakt. En Rwanda heeft dat gedaan. Met zijn warmte, vredigheid, kracht en hartelijkheid voel ik mij hier op mijn plek. Op deze plek wilde ik ondanks al mijn ups en downs blijven. Maar nu is het moment daar dat ik afscheid neem en door reis. Dag mooi Rwanda! Een nieuw avontuur tegemoet in west Afrika.

Liefs Lieke